W każdym przedsiębiorstwie funkcjonuje dział kadr i płac odpowiedzialny za naliczanie wynagrodzeń dla pracowników. Wynagrodzenie zatrudnionych osób złożone jest z dwóch składników – części stałej i zmiennej. Część stała to zasadnicza płaca znana pracownikowi i naliczana na podstawie specyfiki stanowiska oraz wykonywanej pracy. Część zmienna natomiast, to ruchomy składnik wynagrodzenia zależny od wyników wykonanej pracy. Częścią zmienną mogą być np. premie, nagrody, prowizje czy koszty szkoleń, mających na celu rozwój pracownika.
Premia – najpopularniejsza zmienna część wynagrodzenia
Wysokość premii uzależniona jest od tzw. reduktorów premii, czyli ustalonych wcześniej dodatkowych warunków, które pracownik powinien spełnić. Kryteria premiowania powinny być łatwo mierzalne i określone w sposób jasny i przejrzysty. Główną funkcją jaką spełnia premia to funkcja motywacyjna. Sporządzanie listy płac dla pracowników, a w szczególności ustanawianie wysokości premii, odbywa się w oparciu o wewnątrzzakładowy akt prawny, jakim jest regulamin premiowy. Określa on wyraźnie przesłanki nabycia premii, co pozwala pozbyć się jakichkolwiek wątpliwości oraz umożliwić kontrolę.
Rodzaje premii
Są one uzależnione od polityki firmy. Najczęściej wyróżniane rodzaje premii to: premia zadaniowa, jakościowa, udziałowa, uznaniowa.
Prowadzenie ksiąg rachunkowych, ewidencja danych kadrowych czy sporządzanie listy płac to zadania przypisywane działom kadr i księgowości każdej firmy. Osoby za nie odpowiedzialne powinny także znać rodzaje zależności pomiędzy wysokością premii a realizacją zadań. Premia liniowa to premia która jest wprost proporcjonalna do efektów wykonywanej pracy. Premia progresywna natomiast polega na tym, że jej wysokość rośnie ze wzrostem kryterium, na podstawie którego została przyznana. Ostatnim rodzajem jest premia degresywna, którą charakteryzuje fakt, iż nie jest ona współmierna do zrealizowanych zadań.
Możemy także wyróżnić premię negatywną. Jeśli pracownik nie spełni warunków przyznawania dotychczasowej premii, jest ona pomniejszana lub całkowicie odbierana.
Aby system premiowania działał w odpowiedni sposób i wpływał na motywację pracowników, firma powinna mieć jasno określone cele oraz dokładnie określoną strategię. Mierniki efektów pracy powinny być łatwe do identyfikacji, a zadania stawiane pracownikom możliwe do osiągnięcia.
